Railway Senior Citizen Concession भारतीय रेल्वे ही जगातील सर्वात मोठ्या रेल्वे व्यवस्थांपैकी एक आहे, जिथे दररोज कोट्यवधी प्रवासी प्रवास करतात. प्रवाशांच्या सोयीसाठी रेल्वे मंत्रालय वेळोवेळी विविध सुविधा आणि योजनांची अंमलबजावणी करत असते. सीनियर सिटीझन प्रवाशांना तिकीट दरात सवलत मिळावी, अशी मागणी सध्या जोर धरत आहे. यापूर्वी अशा सवलती दिल्या जात होत्या, मात्र काही काळानंतर त्या बंद करण्यात आल्या. त्यामुळे वयोवृद्ध प्रवाशांना ही सवलत पुन्हा मिळावी, अशी त्यांची वारंवार मागणी आहे.
रेल्वे मंत्रालयाचा निर्णय
अलीकडेच रेल्वे मंत्रालयाने सीनियर सिटीझन तिकीट सवलतीबाबत आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे. रेल्वे प्रशासनाने जाहीर केले आहे की ज्येष्ठ नागरिकांना तिकीट दरात किती सवलत मिळणार आहे. यामुळे मोठ्या संख्येने प्रवाशांना आर्थिक दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. सरकारच्या या निर्णयामुळे वयोवृद्ध नागरिकांचा प्रवास अधिक सोयीस्कर आणि परवडणारा होईल. या नव्या नियमांबाबत सविस्तर माहिती जाणून घेऊया. सीनियर सिटीझनच्या रेल्वे भाड्यावरील सवलतीबाबत अधिक माहिती पाहूया.
कोरोना पूर्वी मिळणारी सवलत
रेल्वे मंत्रालय प्रवाशांसाठी विविध सुविधा उपलब्ध करून देते. यामध्ये काही निवडक प्रवाशांना ठरलेल्या निकषांनुसार तिकिट दरात सवलत मिळते. कोरोना महामारीपूर्वी सीनियर सिटीझनना रेल्वे प्रवासासाठी खास सवलत दिली जात होती. मात्र, महामारीमुळे देशाची आर्थिक स्थिती बिघडल्याने ही सवलत सरकारने बंद केली. त्या काळात अनेक सेवा आणि सवलतींवर मर्यादा घालण्यात आल्या होत्या. त्यामुळे ज्येष्ठ नागरिकांना प्रवास खर्च अधिक झाला. आता पुन्हा ही सवलत मिळणार का, याकडे सर्वांचे लक्ष आहे.
सीनियर सिटीझन प्रवाशांची मागणी
सीनियर सिटीझनसाठी रेल्वे तिकिटावर पुन्हा सवलत सुरू करावी, अशी मागणी बर्‍याच काळापासून केली जात आहे. अनेक प्रवासी आणि संघटनांनी यासाठी सरकारकडे वारंवार विनंती केली आहे. यावर आता रेल्वे मंत्रालयाने आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे. या संदर्भात नुकताच एक महत्त्वाचा निर्णय जाहीर करण्यात आला आहे. त्यामुळे सीनियर सिटीझन प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. हा निर्णय कधी लागू होईल आणि कोणते नियम असतील, याबाबत उत्सुकता वाढली आहे.
रेल्वे मंत्र्यांचे स्पष्टीकरण
अहमदाबादमध्ये नुकत्याच झालेल्या एका कार्यक्रमात रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी बुलेट ट्रेन प्रकल्पाच्या प्रगतीचा आढावा घेतला. या वेळी त्यांना विचारलेल्या एका प्रश्नाच्या उत्तरात त्यांनी महत्त्वाची माहिती दिली. ते म्हणाले की, कोरोना महामारीच्या आधी सीनियर सिटीझन आणि पत्रकारांना रेल्वे प्रवासात सवलत दिली जात होती. मात्र, सध्या ही सवलत बंद करण्यात आली आहे. भविष्यात पुन्हा सवलत मिळणार का, याबाबत त्यांनी कोणताही ठोस निर्णय जाहीर केला नाही. सध्या रेल्वे तिकिटांबाबत काही नियम बदलले आहेत.
रेल्वे सवलतीवर कोणताही ठोस निर्णय नाही
रेल्वे मंत्र्यांनी स्पष्ट केले की सध्या सीनियर सिटीझनला तिकीट सवलत मिळण्याबाबत कोणताही ठोस निर्णय घेण्यात आलेला नाही. कोविड काळात सरकारने ही सवलत बंद केली होती, आणि ती पुन्हा सुरू होईल की नाही, याबाबत कोणतीही माहिती देण्यात आलेली नाही. सध्या सर्व रेल्वे प्रवाशांना तिकीट दरात 55 टक्क्यांपर्यंत सवलत दिली जात आहे. मात्र, सीनियर सिटीझनसाठी स्वतंत्र सवलत पुन्हा सुरू करण्याबाबत कोणताही निर्णय घेण्यात आलेला नाही. त्यामुळे यासंबंधी अधिकृत घोषणा होईपर्यंत प्रतीक्षा करावी लागेल.
55% सवलतीबाबत रेल्वे मंत्र्यांचे स्पष्टीकरण
रेल्वे प्रवासादरम्यान तिकिटांच्या दरांबाबत काही पत्रकारांनी प्रश्न विचारले असता, रेल्वे मंत्र्यांनी स्पष्टीकरण दिले. त्यांनी सांगितले की, जर तिकीटाची मूळ किंमत 100 रुपये असेल, तर प्रवाशांकडून केवळ 45 रुपये घेतले जातात. याचा अर्थ आधीच प्रत्येक प्रवाशाला 55% सवलत दिली जात आहे. यापूर्वी, मध्य प्रदेशातील एका व्यक्तीने केलेल्या RTI अर्जाच्या उत्तरात रेल्वेने सांगितले होते की, आर्थिक वर्ष 2022-23 मध्ये 15 कोटी वरिष्ठ नागरिकांकडून सुमारे 2,242 कोटी रुपये महसूल मिळाला आहे.
कोरोना काळात सवलत बंद
मार्च 2020 मध्ये कोरोना महामारीमुळे देशभर लॉकडाऊन लागू करण्यात आला. त्या आधी सीनियर सिटीझन आणि पत्रकारांना रेल्वे प्रवासासाठी 50% पर्यंत सवलत मिळत होती. मात्र, लॉकडाऊनदरम्यान रेल्वेसेवा थांबवण्यात आल्याने ही सवलतही बंद करण्यात आली. त्यानंतरही सरकारने ही सूट पुन्हा सुरू केलेली नाही, त्यामुळे अनेक ज्येष्ठ नागरिक आणि पत्रकार अडचणीत आले आहेत. वाढत्या प्रवास खर्चामुळे त्यांना आर्थिक भार सहन करावा लागत आहे. ही सवलत पुन्हा सुरू होणार का? पाहा येथे.
2022 पासून सवलत लागू नाही
जून 2022 मध्ये रेल्वे सेवा पूर्णतः सुरू झाल्यानंतरही रेल्वे मंत्रालयाने सीनियर सिटीझन आणि पत्रकारांसाठी मिळणाऱ्या भाडे सवलती पुन्हा लागू केलेल्या नाहीत. यामुळे वयोवृद्ध प्रवासी आणि पत्रकारांमध्ये नाराजी आहे. आधीच महागाईमुळे आर्थिक ताण वाढलेला असताना, प्रवास खर्च देखील वाढल्याने सीनियर सिटीझनसाठी ही मोठी अडचण निर्माण झाली आहे. सरकारने अनेक योजनांवर भर दिला असला तरी या सवलतीबाबत अद्याप कोणताही ठोस निर्णय घेतलेला नाही.
सरकारकडून निर्णयाची प्रतीक्षा
Also Read:
बँकेच्या नियमात मोठा बदल आजपासून सेविंग खात्यात एवढीच रक्कम ठेवता येणार Bank new rules april
या सवलती पुन्हा सुरू कराव्यात, अशी मागणी संसदेत अनेक खासदारांनी केली आहे. सत्ताधारी आणि विरोधी पक्ष दोघांनीही विविध मंचांवर हे प्रकरण मांडले असले तरी सरकारकडून कोणताही सकारात्मक प्रतिसाद मिळालेला नाही. यामुळे वयोवृद्ध प्रवाशांमध्ये अस्वस्थता आहे ही सवलत पुन्हा लागू करण्याची मागणी करत आहेत. सरकारच्या निर्णयाकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे, मात्र परिस्थिती तशीच कायम आहे. नागरिकांच्या या मागणीवर लवकरच सरकार काही निर्णय घेते का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.