Mahamandal’s new scheme महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळ (MSRTC) 1988 पासून प्रवाशांसाठी ‘कुठेही फिरा’ ही विशेष पास योजना राबवत आहे. या योजनेमुळे प्रवाशांना स्वस्त, सोयीस्कर आणि मर्यादाविरहित प्रवासाची संधी मिळते. या पासद्वारे ठराविक कालावधीत MSRTC बसने कोणत्याही ठिकाणी जाता येते. यामध्ये विविध प्रकारचे पास उपलब्ध असून त्यांची किंमत आणि वैधता वेगळी असते. प्रवाशांच्या सोयीसाठी या योजनेत काही महत्त्वाचे नियम आणि अटी लागू असतात. या लेखात तुम्हाला या योजनेविषयी सविस्तर माहिती मिळेल.
‘कुठेही फिरा’ पास योजना
प्रवासासाठी वारंवार तिकीट काढण्याची गरज न पडता, एकाच पासने अनेक वेळा प्रवास करता येतो, त्यामुळे खर्च वाचतो आणि वेळही बचत होते. पास असल्यामुळे तिकीट खरेदीचा त्रास टाळता येतो, ज्यामुळे प्रवास अधिक सोयीस्कर आणि वेगवान होतो. ठराविक कालावधीसाठी हा पास घेतल्यास, हवे तितके वेळा आणि कुठेही प्रवास करण्याचे स्वातंत्र्य मिळते. काही पासमध्ये आंतरराज्य प्रवासाचाही समावेश असल्याने लांब पल्ल्याच्या प्रवासासाठीही सोयीस्कर ठरतो. शिवाय, बसच्या प्रकारानुसार निवड करता येते, त्यामुळे प्रवाशांना अधिक सुविधा मिळतात.
पासचे दर
साधारण बसचे तिकीट ₹७००, निमआराम बससाठी ₹९०० आणि आराम बस / शिवनेरीसाठी ₹१,२०० आहे. आराम व निमआराम दोन्ही प्रकारच्या बसेससाठी ₹१,५००, तर सर्व बसेससाठी ₹२,००० दर आहे. प्रौढांसाठी ७ दिवसांचा पास साधारण बससाठी ₹१,२००, निमआराम बससाठी ₹१,५०० आणि आराम बस / शिवनेरीसाठी ₹२,००० मध्ये उपलब्ध आहे. आराम + निमआरामचा पास ₹२,५०० तर सर्व बसेससाठी ₹३,५०० मध्ये मिळेल. विद्यार्थ्यांना २५% आणि ६५ वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांना ३०% सवलत दिली जाते. यासाठी विद्यार्थी ओळखपत्र किंवा वयाचा पुरावा द्यावा लागेल.
पाससंबंधी महत्त्वाचे नियम
पास त्याच्या निर्गमन तारखेपासून ४ किंवा ७ दिवसांसाठी वैध असतो, जो पासच्या प्रकारावर अवलंबून असतो. हा पास केवळ त्या व्यक्तीनेच वापरावा ज्याच्या नावाने तो जारी केला आहे, कारण तो हस्तांतरित करता येत नाही. प्रवासादरम्यान पाससोबत वैध ओळखपत्र बाळगणे आवश्यक आहे. जर पास हरवला तर त्याचा डुप्लिकेट दिला जात नाही किंवा पैसे परत मिळत नाहीत. हा पास फक्त ठरावीक प्रकारच्या बसेसमध्येच वापरता येतो, त्यामुळे प्रवासापूर्वी त्याची माहिती घेणे गरजेचे आहे. तसेच, आरक्षित बसेसमध्ये प्रवास करायचा असल्यास, पास असला तरी सीट आरक्षित करावी लागते.
पास कसा काढावा?
एसटी बससाठी पास काढायचा असल्यास, सर्वप्रथम जवळच्या एसटी आगारामध्ये भेट द्यावी. तिथे पास काउंटरवर जाऊन आवश्यक माहिती घ्यावी. ओळखीचा पुरावा म्हणून आधार कार्ड, पॅन कार्ड किंवा अन्य वैध कागदपत्र सादर करावे. पास मिळवण्यासाठी अर्ज भरून आवश्यक तपशील द्यावा. पासच्या प्रकारानुसार लागणारे शुल्क जमा करावे. संबंधित अधिकाऱ्यांकडून सर्व कागदपत्रे आणि शुल्काची पडताळणी केली जाते. प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर पास तयार केला जातो. शेवटी, अंतिम तपासणी झाल्यावर पास अर्जदाराच्या हातात दिला जातो.
ऑनलाइन पास सुविधा
आता एमएसआरटीसीने ऑनलाइन पास काढण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. यासाठी त्यांच्या अधिकृत वेबसाइटला (www.msrtc.gov.in) भेट द्या. तिथे ‘ट्रॅव्हल पास’ पर्यायावर क्लिक करा आणि आवश्यक माहिती भरून लागणारी कागदपत्रे अपलोड करा. नंतर ऑनलाइन पेमेंट प्रक्रिया पूर्ण करा. तुमचा पास ई-मेलद्वारे मिळेल किंवा तुम्ही जवळच्या आगारातून तो घेऊ शकता. ही सुविधा प्रवाशांसाठी सोपी आणि वेळ वाचवणारी आहे. आता घरबसल्या काही मिनिटांतच तुमचा प्रवास पास मिळवू शकता.
प्रवास नियोजन टिप्स
प्रवासाचे नियोजन करताना उपलब्ध वेळेत जास्तीत जास्त ठिकाणे भेट देता येतील याची काळजी घ्या. बससेवा नियोजनासाठी एमएसआरटीसीच्या अधिकृत वेबसाइट किंवा मोबाईल अॅपवरून वेळापत्रक तपासा. शक्य असल्यास गर्दीच्या वेळेत प्रवास टाळा, त्यामुळे सीट मिळण्याची संधी वाढते आणि प्रवास अधिक आरामदायक होतो. लांब पल्ल्याच्या प्रवासासाठी आगाऊ आरक्षण करून तिकीट निश्चित करावे, जेणेकरून शेवटच्या क्षणी अडचण येणार नाही. महाराष्ट्रातील प्रमुख पर्यटनस्थळांना जोडणाऱ्या महत्त्वाच्या मार्गांचा अभ्यास करावा, जेणेकरून प्रवास सोयीस्कर आणि वेळेवर होईल.
विशेष पर्यटन पॅकेजेस
एमएसआरटीसी वेळोवेळी प्रवाशांसाठी खास पर्यटन पॅकेज सादर करते. यामध्ये धार्मिक स्थळांसाठी तीर्थयात्रा पॅकेज उपलब्ध आहे, जे भाविकांसाठी उपयुक्त ठरते. महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळांना भेट देण्यासाठी विशेष पर्यटन पॅकेज दिले जाते. गणेशोत्सव, दिवाळी यांसारख्या सणांच्या काळातही प्रवाशांसाठी खास सेवा उपलब्ध करून दिल्या जातात. या पॅकेजमुळे प्रवास अधिक सोयीस्कर आणि आनंददायी होतो. प्रत्येक पॅकेज प्रवाशांच्या गरजा लक्षात घेऊन तयार करण्यात आले आहे. त्यामुळे पर्यटक आणि भक्तगण मोठ्या प्रमाणावर या सुविधांचा लाभ घेतात.
योजनेचा विस्तार
ही योजना 1988 मध्ये सुरू झाली आणि सुरुवातीला काही निवडक मार्गांपुरतीच मर्यादित होती. मात्र, एमएसआरटीसीने हळूहळू तिचा विस्तार करत संपूर्ण महाराष्ट्र आणि शेजारील राज्यांमध्ये उपलब्ध करून दिला. प्रवाशांचा उत्तम प्रतिसाद मिळाल्याने ही योजना अत्यंत लोकप्रिय ठरली. पुणे-मुंबई प्रवास व्यवसाय आणि शिक्षणासाठी सोयीस्कर आहे. औरंगाबादहून एलोरा व अजिंठा लेण्यांना भेट देता येते. कोल्हापूर, पन्हाळा आणि महाबळेश्वरसारखी ठिकाणे निसर्गप्रेमींना आकर्षित करतात. नाशिक, त्र्यंबकेश्वर आणि शिर्डी येथे धार्मिक पर्यटनासाठी जाता येते.
किफायतशीर प्रवास
महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाची ‘कुठेही फिरा’ पास योजना प्रवाशांसाठी किफायतशीर आणि फायदेशीर ठरते. विशेषतः सुट्टीच्या काळात राज्यभर फिरण्याची इच्छा असलेल्या प्रवाशांसाठी ही उत्तम संधी आहे. योग्य नियोजन आणि आवश्यक माहितीसह हा पास वापरल्यास प्रवास अधिक सोयीस्कर होतो. या सुविधेचा लाभ घेत, तुम्ही महाराष्ट्रातील निसर्गरम्य आणि ऐतिहासिक स्थळांना भेट देऊ शकता. प्रवास दरम्यान कोणत्याही अडचणी आल्यास एमएसआरटीसी अॅप, स्थानिक आगार व्यवस्थापक, किंवा तक्रार निवारण पोर्टलद्वारे मदत मिळवता येईल.