Electricity Rates Reduced महाराष्ट्रातील वीज ग्राहकांसाठी 1 एप्रिल 2025 पासून नवीन वीज दर लागू होणार आहेत. राज्यात आता अदाणी, टाटा आणि बेस्ट या खासगी कंपन्यांकडून वीज पुरवठा केला जाणार आहे. वीज नियामक आयोगाने या कंपन्यांच्या नवीन वीज दर प्रस्तावाला मंजुरी दिली आहे. स्मार्ट T.O.D. मीटर (Time Of Day Meter) बसवलेल्या औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांना सकाळी 9 ते संध्याकाळी 5 आणि रात्री 12 ते सकाळी 6 दरम्यान वीज वापरावर सवलत मिळणार आहे. यामुळे ग्राहकांना 10 ते 30 टक्के वीज बिलात बचत होण्याची शक्यता आहे. वीज वापराची वेळ स्मार्ट पद्धतीने ठरवल्यास मोठ्या प्रमाणावर बचत होऊ शकते.
नवीन वीज दर
महाराष्ट्रातील घरगुती, औद्योगिक आणि वाणिज्यिक वीज ग्राहकांना 1 एप्रिलपासून वीज दरात सवलत मिळण्याची शक्यता आहे. राज्य नियामक आयोगाने महावितरण, अदानी, टाटा, बेस्ट आणि इतर वीज कंपन्यांचे नवे दर मंजूर केले असून, शुक्रवारी रात्री यासंदर्भात निर्णय घेण्यात आला. विशेषतः टाईम ऑफ डे (TOD) मीटर असलेल्या ग्राहकांना सकाळी 9 ते सायंकाळी 5 आणि रात्री 12 ते सकाळी 6 या कालावधीत वीज वापरावर 30% सवलत मिळण्याची अपेक्षा आहे. त्यामुळे ग्राहकांचे वीज बिल कमी होण्याची शक्यता असून, अधिकृत दर लवकरच जाहीर केले जातील.
संध्याकाळच्या वेळी जादा शुल्क
वीज ग्राहकांसाठी एक महत्त्वाची बातमी आहे. संध्याकाळी 5 ते रात्री 10-12 वाजेच्या दरम्यान वीज वापरण्यासाठी आता 20 टक्के जादा शुल्क द्यावे लागणार आहे. नियामक आयोगाने दिलेल्या सवलतीमुळे ग्राहकांना थोडा दिलासा मिळाला असला, तरी वाढीव दरांमुळे तोच दिलासा पुन्हा हिरावला गेला आहे. या नव्या दरवाढीमुळे ग्राहकांच्या वीज बिलात मोठी वाढ होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः या वेळेत जास्त वीज वापरणाऱ्या ग्राहकांना आर्थिक भार सहन करावा लागेल. यामुळे अनेकांना वीज वापरण्याच्या सवयी बदलाव्या लागतील. वाढत्या खर्चामुळे सर्वसामान्य नागरिकांवर अतिरिक्त आर्थिक ताण येणार आहे.
वीज दर कपात
महाराष्ट्रातील वीज दरांमध्ये मोठी कपात होणार असून, महावितरण आणि अदानी कंपनीचे दर 10% ने, टाटा वीज कंपनीचे 18% ने आणि बेस्टचे दर 9.2% ने घटणार आहेत. आगामी पाच वर्षांत सौर ऊर्जा आणि अन्य स्वस्त पर्यायी वीज स्रोत उपलब्ध होणार असल्याने, यामुळे युनिट दर आणखी कमी होण्याची शक्यता आहे. तसेच, घरगुती, औद्योगिक आणि व्यापारी ग्राहकांवर असलेला क्रॉस-सब्सिडीचा भार टप्प्याटप्प्याने कमी केला जाणार आहे. या बदलांमुळे सर्वसामान्य वीज ग्राहकांचे मासिक बिल कमी होऊ शकते. राज्य सरकारने पर्यटन क्षेत्राला चालना देण्यासाठी गेस्ट हाऊस, निवासी हॉस्टेल आणि औद्योगिक हॉटेल्सना “पर्यटन ग्राहक” या नव्या श्रेणीत समाविष्ट केले आहे.
PM सूर्यघर योजना
सध्या केंद्र सरकार आणि महाराष्ट्र सरकारच्या माध्यमातून PM सूर्यघर योजना राबवली जात आहे, ज्यामध्ये राज्यातील अधिकाधिक नागरिकांच्या घरांवर सोलर पॅनल बसवण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. या योजनेअंतर्गत घरांच्या छतावर सोलर पॅनल लावणाऱ्या ग्राहकांना त्यांच्याच उत्पादन केलेल्या विजेचा फायदा मिळतो. दिवसाढवळ्या तयार झालेली अतिरिक्त वीज महावितरणला पुरवठा करता येते. त्यामुळे ग्राहकांनी महावितरणकडून घेतलेल्या विजेच्या बिलात सूट मिळते. यामुळे वीज खर्चात बचत होते आणि स्वच्छ ऊर्जेचा वापर वाढतो.
सौर ऊर्जा योजनेला ग्राहकांचा प्रतिसाद
राज्यात घरगुती सौर ऊर्जा योजनेला मोठा प्रतिसाद मिळताना दिसत आहे, कारण ग्राहकांना शून्य वीज बिल मिळण्याची आशा होती. मात्र, महावितरण कंपनीने सायंकाळी 5 ते रात्री 10 या कमाल मागणीच्या वेळेत स्वस्त वीज उपलब्ध होणार नाही, असा प्रस्ताव मांडला होता. हा प्रस्ताव वीज नियामक आयोगाच्या सुनावणीदरम्यान आव्हानात्मक ठरला. सुनावणी दरम्यान असे सांगण्यात आले की, यामुळे नागरिक सौर ऊर्जा योजनेसाठी पुढे येण्यास कमी उत्सुक असतील. त्यामुळे, घरगुती सौर ऊर्जा योजनेवर कोणताही नकारात्मक परिणाम होणार नाही, अशी भूमिका महावितरणने आयोगासमोर स्पष्ट केली आहे.
घरगुती ग्राहकांसाठी वीज दर सवलत
राज्यातील घरगुती वीज ग्राहकांनी छतावरील सौर ऊर्जा प्रकल्प बसवले असल्यास, त्यांना अतिरिक्त विजेच्या बिलाचा भार कमी करण्यासाठी सध्याच्याच कार्यपद्धतीचा लाभ मिळत राहील. आयोगाने आपल्या आदेशात स्पष्ट केले आहे की, अतिरिक्त तयार झालेली वीज वजा केली जाईल. दरम्यान, महाराष्ट्र वीज नियामक आयोगाचे अध्यक्ष संजय कुमार आणि सदस्य आनंद निंबळे व सुरेंद्र बियाणे यांच्या खंडपीठाने राज्यातील सर्व खाजगी वीज कंपन्यांच्या पुढील पाच वर्षांसाठी प्रस्तावांची मंजुरी दिली आहे. गेल्या तीन महिन्यांत या संदर्भात अनेक सुनावण्या झाल्या होत्या. अखेर, शुक्रवारी रात्री या प्रस्तावांना अधिकृत मान्यता देण्यात आली.
स्मार्ट मीटर बसवण्याचा निर्णय
महाराष्ट्रात कृषी ग्राहक वगळता इतर सर्व वीज ग्राहकांसाठी टप्प्याटप्प्याने टीओडी स्मार्ट मीटर बसविण्याची योजना आखण्यात आली आहे. यात प्रामुख्याने औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांना प्राधान्य दिले जात आहे. सकाळी 9 ते सायंकाळी 5 या काळात सौर ऊर्जा निर्मितीच्या वेळी वीज वापरणाऱ्या ग्राहकांना प्रति युनिट सवलत मिळणार आहे. तसेच, स्मार्ट मीटर बसवलेल्या औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांना रात्री 12 ते सकाळी 6 आणि सकाळी 9 ते सायंकाळी 5 या वेळेत 30 टक्के सवलत दिली जाईल. मात्र, संध्याकाळी 5 ते रात्री 10 आणि त्यानंतर रात्री 12 पर्यंतच्या वापरासाठी 20 टक्के अधिक शुल्क आकारले जाणार आहे.
महावितरणचे महसूल तुटीचे संकट
महावितरणने यापूर्वी 48,066 कोटी रुपयांची महसूल तूट सरकारसमोर मांडली होती, मात्र आयोगाने त्यापैकी फक्त 44,480 कोटी रुपये मंजूर केले. त्यामुळे महावितरणच्या नुकसानीचे प्रमाण 14 टक्क्यांवरून वाढून 22 टक्क्यांपर्यंत गेले आहे. इंधन खर्चातील वाढ आणि इतर कारणांमुळे महसूल तूट अधिक वाढत असल्याचा दावा महावितरणने केला आहे. सध्या 2024 मध्ये सरासरी वीज दर प्रति युनिट 9.45 रुपये आहे, जो पुढील पाच वर्षांत अनुक्रमे 8.46, 8.38, 8.30, 8.22 आणि 8.17 रुपये राहण्याचा अंदाज आहे. महसूल तुटीमुळे महावितरणच्या आर्थिक स्थितीवर मोठा परिणाम होत असून याचा संभाव्य परिणाम ग्राहकांच्या वीज दरांवर देखील होऊ शकतो.
औद्योगिक क्रॉस सबसिडी कपात
Also Read:
बँकेच्या नियमात मोठा बदल आजपासून सेविंग खात्यात एवढीच रक्कम ठेवता येणार Bank new rules april
औद्योगिक वीज ग्राहकांसाठी क्रॉस सबसिडी यंदा कमी होणार असून, एचडी श्रेणीत 113 टक्क्यांवरून 101 टक्क्यांपर्यंत आणि एलटी श्रेणीत 108 टक्क्यांवरून 100 टक्क्यांपर्यंत घट होईल. पुढील पाच वर्षांत ही सबसिडी टप्प्याटप्प्याने आणखी कमी होण्याची शक्यता आहे. दुसरीकडे, निवासी वीज ग्राहकांसाठी 1 एप्रिल 2025 पासून वीज दरात 10 ते 12 टक्क्यांची कपात होईल आणि पुढील पाच वर्षांत ही कपात 24 टक्क्यांपर्यंत वाढण्याची शक्यता आहे. राज्यात सौर ऊर्जा निर्मिती वेगाने वाढत असल्याने महावितरणच्या इतर वीज कंपन्यांचे ग्राहकही स्वस्त वीज वापरू शकतील.
नवीन घरगुती वीज दर
सध्याचे वीज दर आणि नवीन दरांमध्ये काही बदल करण्यात आले आहेत. सध्या 0 ते 100 युनिटसाठी प्रति युनिट 4.71 रुपये आकारले जातात, तर 101 ते 300 युनिटसाठी हा दर 10.29 रुपये आहे. 301 ते 500 युनिट वापरणाऱ्या ग्राहकांसाठी प्रति युनिट 14.55 रुपये, आणि 500 पेक्षा जास्त युनिटसाठी 16.74 रुपये दर लागू होतो. मात्र, नव्या दरांनुसार काही सवलत देण्यात आली आहे. नवीन दरांप्रमाणे, 0 ते 100 युनिटसाठी प्रति युनिट 4.45 रुपये, 101 ते 300 युनिटसाठी 9.64 रुपये, 301 ते 500 युनिटसाठी 12.83 रुपये आणि 500 पेक्षा जास्त युनिटसाठी 14.33 रुपये लागू करण्यात आले आहेत.
Also Read:
शाळा कॉलेज अखेर तो निर्णय रद्द विद्यार्थी शिक्षकांसाठी आनंदाची बातमी School college holiday
अदानी वीज कंपनी खर्च आणि दर
महाराष्ट्रात वीज पुरवठ्यासाठी अदानी वीज कंपनीने तब्बल 96,793 कोटी रुपयांच्या खर्चाचा प्रस्ताव मांडला होता. मात्र, वीजदर नियामक आयोगाने त्यापैकी 83,958 कोटी रुपयांच्या खर्चाला मंजुरी दिली आहे. सध्या अदानी कंपनीचा प्रति युनिट वीजदर सरासरी 10.06 रुपये आहे. पुढील पाच वर्षांत हा दर टप्प्याटप्प्याने कमी होत 7.79, 7.08, 7.5 आणि 7.51 रुपये इतका होणार आहे. यामुळे ग्राहकांना काही प्रमाणात दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. वीजदरातील ही घट नियामक आयोगाच्या निर्णयामुळे शक्य झाली आहे.
टाटा वीज कंपनी दर कपात
टाटा वीज कंपनीने वीज दरवाढीसाठी 4960 कोटी रुपयांचा प्रस्ताव दिला होता. वीज नियामक आयोगाने त्यातील 4591 कोटी रुपयांचा खर्च मंजूर केला आहे. यामुळे वीज दरात सरासरी 18 टक्के कपात होणार आहे. आता प्रति युनिट वीज दर 7.56 रुपये असेल. पुढील पाच वर्षांत हा दर टप्प्याटप्प्याने कमी होत 6.63 रुपये होईल. याचा थेट फायदा ग्राहकांना होणार आहे. वीज दर कमी झाल्याने सामान्य नागरिकांच्या खर्चात बचत होईल. टप्प्याटप्प्याने होणाऱ्या कपातीमुळे उद्योग आणि व्यावसायिकांनाही दिलासा मिळेल.
बेस्ट कंपनी वीज दरवाढ
बेस्ट कंपनीने वीज दरवाढीसाठी 4394 कोटी रुपयांचा प्रस्ताव ऊर्जा आयोगाकडे सादर केला होता. आयोगाने त्यात सुधारणा करून 4474 कोटी रुपयांची दरवाढ मंजूर केली आहे. यामुळे मोठ्या प्रमाणात वीज वापरणाऱ्या औद्योगिक ग्राहकांवर अतिरिक्त भार पडणार आहे. विशेषतः मोनोरेल आणि मेट्रो रेल्वे प्रकल्पांसाठी वीज दर वाढले जातील. नव्या दरानुसार औद्योगिक वापरासाठी वीज महाग होणार आहे. याचा थेट परिणाम उद्योगधंद्यांच्या खर्चावर होऊ शकतो. मोठ्या ग्राहकांना वाढीव दरानुसार बिल भरावे लागेल.
