Soybean market price गेल्या दोन दिवसांत आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोयापेंडच्या किमतींमध्ये सुमारे ५ टक्क्यांची वाढ झाली आहे. याचा थेट परिणाम भारतातील सोयाबीनच्या किमतींवर होताना दिसत आहे. कारण सोयापेंड ही सोयाबीनपासून तयार होणारी एक महत्त्वाची उत्पादने आहे आणि ती महाग झाल्यामुळे सोयाबीनची मागणीही वाढली आहे. परिणामी, देशातील बाजारात सोयाबीनचे दर हळूहळू वाढत आहेत. काही मोठ्या कंपन्यांनी तर सोयाबीन खरेदीचे दर थेट १०० रुपयांनी वाढवले आहेत. ही किंमतवाढ शेतकऱ्यांसाठी थोडा दिलासा देणारी असली, तरी ग्राहकांसाठी ती चिंता वाढवणारी आहे.
सोयाबीनच्या दरात वाढ
आज राज्यातील अनेक बाजारात सोयाबीनच्या दरात वाढ झालेली पाहायला मिळत आहे. काही ठिकाणी हा दर ४,००० रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत पोहोचला आहे. कालपर्यंत हे दर ३,८०० ते ३,९०० रुपयांच्या दरम्यान होते. त्यामुळे एकूणच दरात सुमारे १०० रुपयांची वाढ नोंदवण्यात आली आहे. बाजारपेठेनुसार किमान व जास्तीत जास्त दरामध्ये थोडाफार फरक दिसून येतो आहे. ही वाढ पाहता शेतकऱ्यांमध्ये समाधानाचे वातावरण आहे. दरवाढ कायम राहिल्यास शेतकऱ्यांना चांगला आर्थिक फायदा मिळू शकतो.
हवामानाचा प्रभाव
अर्जेंटिनामध्ये लवकरच कोरडे हवामान राहण्याचा अंदाज वर्तवला गेला आहे. या हवामान बदलामुळे तेथील सोयापेंडच्या उत्पादनावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. अर्जेंटिना हा जगातील एक प्रमुख सोयापेंड उत्पादक देश असल्याने, उत्पादन घटल्यास दरात वाढ होणे स्वाभाविक आहे. त्यामुळे सध्या तेथील बाजारात सोयापेंडच्या किमती वाढताना दिसत आहेत. दुसरीकडे, ब्राझील हा देश सोयाबीन उत्पादनात आघाडीवर आहे. सध्या ब्राझीलमध्ये हवामान अनुकूल राहण्याचा अंदाज आहे, त्यामुळे तेथे उत्पादनावर फारसा परिणाम होणार नाही. त्यामुळे ब्राझीलमध्ये सोयाबीनच्या किमती तुलनेने स्थिर आहेत.
शेतकरी असमाधानी
सध्या देशातील काही भागांमध्ये सोयाबीनचे दर थोडे वाढले असून कंपन्यांनी दरात सुमारे १०० रुपयांची वाढ केली आहे. त्यामुळे सध्या सरासरी बाजारभाव ४,००० रुपयांच्या पुढे गेला आहे. ही वाढ शेतकऱ्यांसाठी काहीशी दिलासादायक वाटत असली तरी त्यांना हे दर अजूनही अपुरे वाटत आहेत. शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे की, त्यांच्या उत्पादन खर्चाचा विचार करता ही किंमत न्याय्य नाही. त्यांनी किमान ५०० ते ८०० रुपयांनी दर वाढवण्याची मागणी केली आहे. शेतकऱ्यांना त्यांच्या मेहनतीचे योग्य मूल्य मिळावे, यासाठी कंपन्यांनी आणि सरकारने पुढाकार घ्यावा, असे आवाहन केले जात आहे.
निर्यात आणि अनिश्चितता
सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत सोयापेंडच्या दरामध्ये वाढ पाहायला मिळत आहे. या दरवाढीमुळे निर्यातीला चालना मिळण्याची शक्यता आहे, पण ही परिस्थिती किती काळ टिकेल, याबाबत अनिश्चितता आहे. सोयापेंडचे दर स्थिर राहतील की घसतील, हे हवामानाच्या स्थितीवर अवलंबून आहे. दररोज बदलणाऱ्या जागतिक घडामोडी आणि हवामानाचे बदल यामुळे बाजारात चढ-उतार दिसून येतात. अनेक व्यापाऱ्यांनी सध्या झालेल्या दरवाढीचा फायदा घेण्यास सुरुवात केली आहे. मात्र दीर्घकालीन अंदाज न मिळाल्यामुळे गुंतवणूकदारही संभ्रमात आहेत.
हवामान अनिश्चितता
सोयापेंड दरवाढीवर अर्जेंटिनामधील हवामानाचा मोठा प्रभाव आहे. सध्या तिथे हवामान कोरडे असून त्यामुळे उत्पादनात घट येण्याची शक्यता आहे. यामुळेच आंतरराष्ट्रीय बाजारात दर वाढले आहेत. मात्र हवामानाचा अंदाज फक्त एक आठवड्यापुरता मिळतो. जर पुढील आठवड्यात तिथे पाऊस पडला, तर उत्पादन सुधारण्याची शक्यता निर्माण होईल. अशा परिस्थितीत सोयापेंडचे दर पुन्हा खाली येऊ शकतात. त्यामुळे शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांनी तात्काळ निर्णय घेण्याआधी परिस्थितीचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे. हवामानातील अचानक बदल संपूर्ण बाजारचक्रावर परिणाम करू शकतो.
डीडीजीएसचा परिणाम
आपल्या देशात सध्या सोयाबीनच्या किमतीवर ‘डीडीजीएस’ या घटकाचा काहीसा परिणाम होताना दिसत आहे. डीडीजीएस म्हणजे डिस्टिलर ड्रीड ग्रेन्स विथ सोल्युबल्स, जे प्राणी खाद्यासाठी वापरले जाते आणि याचा सोयाबीनशी संबंध असतो. यामध्ये झालेल्या बदलांमुळे स्थानिक बाजारात सोयाबीनच्या मागणीवर थोडा परिणाम होतो. त्यामुळेच सध्या किमती स्थिर वाटत असल्या, तरी त्या संपूर्णपणे नियंत्रणात नाहीत. बाजारात निर्माण झालेली ही अस्थिरता शेतकऱ्यांना गोंधळात टाकत आहे. या अनिश्चिततेमुळे त्यांना उत्पादन काढताना व विक्रीचे नियोजन करताना अडचणी येतात.
दरवाढीवरील मर्यादा
यासोबतच काही कृषी तज्ज्ञांचे मत आहे की, येत्या जानेवारी महिन्यात सोयाबीनच्या दरात थोडीफार वाढ होण्याची शक्यता आहे. मात्र, ही वाढ फारशी मोठी असणार नाही, असंही ते स्पष्टपणे सांगतात. शेतकऱ्यांनी जशी ५०० ते ८०० रुपयांपर्यंत वाढीची अपेक्षा व्यक्त केली आहे, ती प्रत्यक्षात येणे सध्या कठीण वाटते. कारण आंतरराष्ट्रीय बाजारात सध्या सोयाबीनच्या दरात फारसा मोठा चढ-उतार नाही. शिवाय स्थानिक उत्पादन आणि साठा सध्या पुरेसा असल्यामुळे दर वाढण्याची शक्यता मर्यादित आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी अती अपेक्षा न ठेवता सध्याच्या परिस्थितीचा विचार करून निर्णय घ्यावा.
निर्णयातील आव्हान
सध्या सोयाबीनच्या बाजारभावात काही प्रमाणात चढ-उतार दिसून येत आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांपुढे योग्य निर्णय घेण्याचे आव्हान निर्माण झाले आहे. दरात वाढ झाली असली तरी ती शेतकऱ्यांच्या अपेक्षेनुसार नाही. अशा परिस्थितीत घाईघाईने माल विकण्याचा निर्णय नुकसानदायक ठरू शकतो. बाजारातील स्थिती, भावाची दिशा आणि संभाव्य बदल यांचा नीट अभ्यास करणे गरजेचे आहे. अनेक बाजार तज्ज्ञ शेतकऱ्यांना सांगत आहेत की, अशा वेळी संयम ठेवून निर्णय घ्या. कारण चुकीचा निर्णय शेवटच्या टप्प्यावर मोठे नुकसान करू शकतो.
विचारपूर्वक विक्री
Also Read:
बँकेच्या नियमात मोठा बदल आजपासून सेविंग खात्यात एवढीच रक्कम ठेवता येणार Bank new rules april
सोयाबीन उत्पादनात मेहनत आणि खर्च मोठा असतो, त्यामुळे योग्य दर मिळणे अत्यंत आवश्यक आहे. सध्याच्या बाजार स्थितीचा अभ्यास करून शेतकऱ्यांनी आपला माल कधी आणि कुठे विकायचा, हे ठरवले पाहिजे. अनेक वेळा भाव काही दिवसांत चांगले वाढतात, म्हणून लगेच विक्री करण्याचा निर्णय टाळावा. शेती हा निसर्गावर आधारित व्यवसाय असल्याने प्रत्येक निर्णय फार विचारपूर्वक घ्यावा लागतो. यामध्ये स्थानिक बाजार, व्यापारी आणि सरकारी खरेदी धोरणाचाही विचार करणे महत्त्वाचे ठरते. त्यामुळेच शेतकऱ्यांनी घाई न करता परिस्थिती समजून घेतली पाहिजे.