Aadhaar card आजच्या काळात आधार कार्ड हे प्रत्येक भारतीय नागरिकासाठी एक महत्त्वाचा ओळखपत्र बनले आहे. कोणतेही सरकारी किंवा खाजगी काम आधारशिवाय करणे कठीण झाले आहे. सध्या आधार कार्डमध्ये काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत, जे प्रत्येक नागरिकाने जाणून घेणे गरजेचे आहे. विशेषतः, पत्ता बदल करण्याची प्रक्रिया अधिक सोपी करण्यात आली आहे. त्यामुळे जर तुम्हाला तुमचा पत्ता अपडेट करायचा असेल, तर ही माहिती तुम्हाला उपयुक्त ठरेल. नव्या बदलांविषयी सविस्तर जाणून घेऊया.
आधार कार्ड महत्त्व
आधार कार्ड हा केवळ ओळखीचा पुरावा नसून डिजिटल भारताचा महत्त्वाचा आधारस्तंभ आहे. दैनंदिन जीवनात त्याची आवश्यकता विविध ठिकाणी भासते, जसे की बँकिंग सेवा, शाळा-कॉलेजमध्ये प्रवेश, सरकारी योजनांचा लाभ घेणे आणि विमा पॉलिसी काढणे. कोणत्याही महत्त्वाच्या सरकारी किंवा खासगी सेवांसाठी आधार अनिवार्य होत आहे. त्यामुळे नागरिकांसाठी त्याचे अद्ययावत आणि अचूक असणे गरजेचे आहे. अलीकडेच आधार कार्डसंबंधी काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत.
UIDAI जबाबदारी
(UIDAI) ही आधार कार्डशी संबंधित नियम आणि बदल करण्याची जबाबदारी सांभाळते. आधार कार्डच्या व्यवस्थापनाची संपूर्ण जबाबदारी ही संस्थेकडे असते. आता UIDAI ने पत्ता बदलण्यावर कोणतीही मर्यादा ठेवलेली नाही. याचा अर्थ असा की नागरिक आपल्या गरजेनुसार कितीही वेळा पत्ता अपडेट करू शकतात. यापूर्वी यासाठी ठरावीक मर्यादा होती, पण आता ती हटवण्यात आली आहे. त्यामुळे नागरिकांना आपल्या सोयीनुसार आणि आवश्यकतेनुसार पत्ता बदलणे सोपे झाले आहे.
आधार अपडेट करण्यासाठी दोन पद्धती उपलब्ध आहेत – ऑफलाइन आणि ऑनलाइन.
1. ऑफलाइन पद्धत: जवळच्या आधार सेवा केंद्राला भेट द्या, आवश्यक कागदपत्रे जमा करा आणि बायोमेट्रिक माहिती द्या. प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी ₹50 शुल्क भरावे लागते. यानंतर तुम्हाला पावती मिळेल.
2. ऑनलाइन पद्धत: UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या आणि ‘आधार अपडेट’ पर्याय निवडा. लागणारी माहिती भरा, आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा आणि ₹25 शुल्क भरून प्रक्रिया पूर्ण करा. शेवटी, ओटीपीद्वारे पुष्टी करून अपडेट सबमिट करा.
आवश्यक कागदपत्रे
पत्ता बदलण्यासाठी कोणतेही एक दस्तऐवज ग्राह्य धरले जाऊ शकते: वीज बिल (अधिकतम तीन महिन्यांपर्यंतचे), पाणी बिल, पोस्टपेड टेलिफोन किंवा मोबाइल बिल, बँक पासबुक किंवा स्टेटमेंट, पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र, गॅस बिल, भाडे करारपत्र, प्रॉपर्टी टॅक्स बिल किंवा वाहन विमा पॉलिसी. हे दस्तऐवज वैध आणि अद्ययावत असणे आवश्यक आहे. सरकारी किंवा वित्तीय संस्थांकडून मिळालेल्या कागदपत्रांना महत्त्व दिले जाते. भाडेकरार असल्यास, त्यावर घरमालकाची स्वाक्षरी आणि नोंदणी असावी.
महत्त्वाच्या गोष्टी
कागदपत्रांसाठी आवश्यक काळजी घेतली पाहिजे. प्रत्येक कागदपत्रावर तुमचे नाव स्पष्ट आणि योग्य प्रकारे लिहिलेले असावे. दस्तऐवज वाचण्यायोग्य आणि स्पष्ट असावेत तसेच स्कॅन केलेले कागदपत्रे चांगल्या गुणवत्तेची असावीत. सर्व कागदपत्रे अद्ययावत असल्याची खात्री करावी. अर्ज क्रमांक सुरक्षित ठेवा आणि भविष्यात आवश्यक असल्यास वापरण्यासाठी जपून ठेवा. तुमचा मोबाइल नंबर योग्य आणि सक्रिय आहे याची खात्री करा. सर्व माहिती अचूक आणि सत्य असल्याचे तपासून मगच सबमिट करा.
प्रक्रिया कालावधी
प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर नवीन आधार कार्ड पोस्टाने मिळण्यास साधारणतः 10 ते 15 दिवस लागतात. तोपर्यंत तुम्ही ऑनलाइन स्टेटस तपासू शकता. नवीन पत्ता मिळाल्यावर तो इतर महत्त्वाच्या कागदपत्रांवर अपडेट करणे आवश्यक आहे. आधार कार्डची डिजिटल प्रत तुम्ही अधिकृत वेबसाईटवरून डाउनलोड करू शकता. नवीन कार्ड मिळेपर्यंत डिजिटल आधारचा वापर करू शकता. आवश्यक असल्यास, आधार सेवा केंद्रात जाऊन अधिक माहिती मिळवा. आधार हेल्पलाइनशी संपर्क साधावा.
महत्त्वाची सूचना
आपला आधार क्रमांक कोणालाही सांगू नका आणि गोपनीय ठेवा. ओटीपी कोणासोबतही शेअर करू नका, कारण त्याचा गैरवापर होऊ शकतो. अनधिकृत एजंट आणि फसवणुकीपासून सावध राहा. ऑनलाइन व्यवहार करताना नेहमी सुरक्षित आणि विश्वासार्ह नेटवर्कचा वापर करा. आधार संबंधित कोणत्याही अपडेट्ससाठी UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर स्टेटस तपासत रहा. काही समस्या आल्यास त्वरित टोल-फ्री क्रमांकावर संपर्क साधा. सर्व माहिती आणि अपडेट्स घेणे महत्त्वाचे आहे.
ऑफलाइन प्रक्रियेसाठी शुल्क 50 रुपये असून, ऑनलाइन प्रक्रियेसाठी 25 रुपये आकारले जातील. संपूर्ण प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी साधारणपणे 10 ते 15 दिवस लागतात. यानंतर नवीन कार्ड मिळण्यासाठी आणखी 10 ते 15 दिवसांची प्रतीक्षा करावी लागेल. ऑनलाइन पद्धत अधिक स्वस्त आणि सोपी असल्यामुळे अनेक जण याला प्राधान्य देतात. मात्र, ऑफलाइन पद्धत निवडल्यास आवश्यक कागदपत्रांसह प्रत्यक्ष जावे लागते. प्रक्रिया जलद पार पडावी यासाठी अर्जातील सर्व माहिती अचूक भरावी.
आधार कार्ड ही महत्त्वाची डिजिटल ओळख असल्यामुळे त्यातील माहिती अद्ययावत ठेवणे गरजेचे आहे. UIDAI ने पत्ता बदलण्याची प्रक्रिया सुलभ केली असली तरी नागरिकांनी नियमांचे पालन करून योग्य ती काळजी घ्यावी. आधार अपडेट करताना आवश्यक कागदपत्रे नीट तयार ठेवावीत आणि योग्य पद्धतीने अर्ज भरावा. कोणत्याही अनधिकृत व्यक्तीच्या मदतीशिवाय अधिकृत संकेतस्थळ किंवा केंद्रावरूनच अपडेट प्रक्रिया पूर्ण करावी. आधारची सुरक्षितता राखण्यासाठी वैयक्तिक माहिती गोपनीय ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
Also Read:
बँकेच्या नियमात मोठा बदल आजपासून सेविंग खात्यात एवढीच रक्कम ठेवता येणार Bank new rules april