Gas cylinders नवीन वर्षाच्या सुरुवातीला व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या दरांमध्ये मोठा बदल झाला आहे. देशातील तेल आणि गॅस विपणन कंपन्यांनी 1 जानेवारी 2025 पासून हे दर कमी करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि इतर व्यावसायिक ग्राहकांना दिलासा मिळणार आहे. मागील काही महिन्यांपासून गॅसच्या किंमतीत चढ-उतार होत होते, त्यामुळे ही कपात महत्त्वाची मानली जात आहे. व्यावसायिक गॅस सिलिंडर स्वस्त झाल्याने व्यावसायिक खर्च काही प्रमाणात कमी होणार आहे. ग्राहकांना याचा किती फायदा होईल, हे पुढील काही दिवसांत स्पष्ट होईल.
गॅस सिलिंडर दरात मोठा बदल
दिल्ली, मुंबई, कोलकाता आणि चेन्नईसारख्या मोठ्या शहरांमध्ये 19 किलोच्या व्यावसायिक एलपीजी सिलिंडरच्या किमती कमी झाल्या आहेत. मात्र, घरगुती वापरासाठी असलेल्या 14 किलोच्या एलपीजी सिलिंडरच्या दरात कोणताही बदल करण्यात आलेला नाही. व्यावसायिक सिलिंडर स्वस्त झाल्यामुळे हॉटेल्स आणि व्यवसायिकांना दिलासा मिळाला आहे. दुसरीकडे, घरगुती सिलिंडरच्या किमती कायम असल्याने सामान्य ग्राहकांना कोणताही फायदा झालेला नाही. इंधन दरवाढीच्या काळात व्यावसायिक वापरासाठी सवलत मिळाल्याने व्यापार क्षेत्राला थोडा आधार मिळेल.
IOCL नवीन दर जाहीर
इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (IOCL) ने नवीन दर जाहीर केले असून, व्यावसायिक गॅस सिलिंडरच्या किमतींमध्ये 14 ते 16 रुपयांची कपात केली आहे. या निर्णयाचा फायदा हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि विविध उद्योगांना होणार आहे. मोठ्या प्रमाणात गॅस वापरणाऱ्या व्यवसायांना यामुळे थोडा आर्थिक दिलासा मिळेल. इंधनाच्या किमती सतत बदलत असल्याने व्यावसायिकांना याचा मोठा परिणाम जाणवत असतो. त्यामुळे किंमत कमी झाल्याने अनेक लहान-मोठ्या उद्योगांना मदत मिळेल. ग्राहकांसाठीही हे थोडक्यात सकारात्मक बदल मानला जाऊ शकतो.
शहरनिहाय नवीन दर
दिल्लीमध्ये व्यावसायिक गॅस सिलिंडरच्या किमतीत 14.50 रुपयांची घट होऊन तो आता 1,804 रुपयांना मिळणार आहे. कोलकात्यात यामध्ये सर्वाधिक 16 रुपयांची कपात झाली असून, नवीन दर 1911 रुपये ठरवण्यात आला आहे. मुंबईतही किंमत 15 रुपयांनी कमी झाली असून, आता सिलिंडर 1,756 रुपयांना मिळेल. चेन्नईमध्ये 14.50 रुपयांची कपात होऊन नवीन दर 1,966 रुपये निश्चित करण्यात आला आहे. व्यावसायिक गॅस सिलिंडरच्या किमतीत ही कपात व्यवसायिकांसाठी थोडा दिलासा देणारी आहे.
घरगुती सिलिंडरच्या किमती स्थिर
14 किलो घरगुती एलपीजी सिलिंडरच्या किमतीत कोणताही बदल झालेला नाही. दिल्लीत याची किंमत 803 रुपये कायम आहे, तर कोलकात्यात 829 रुपये आहे. मुंबईत हा सिलिंडर 802.50 रुपयांना तर चेन्नईत 818.50 रुपयांना मिळतो. यामुळे सर्वसामान्य नागरिकांना ना सूट मिळाली आहे ना दरवाढ झाली आहे. किंमत स्थिर असल्याने ग्राहकांना कोणताही अतिरिक्त भार बसलेला नाही. सरकारकडून भविष्यात दर बदल होण्याची शक्यता मात्र नाकारता येत नाही.
मागील महिन्यात दरवाढ
डिसेंबर 2024 मध्ये व्यावसायिक गॅस सिलिंडरच्या किमती वाढल्या होत्या. नोव्हेंबरमध्ये दिल्लीतील किंमत 1,802 रुपये होती, जी डिसेंबरमध्ये 1,818.50 रुपयांपर्यंत गेली. मुंबईतही गॅसच्या दरात वाढ झाली होती – नोव्हेंबरमध्ये 1,754.50 रुपये असलेली किंमत डिसेंबरमध्ये 1,771 रुपये झाली. चेन्नईतही हेच चित्र दिसले, जिथे सिलिंडरची किंमत 1,964.50 रुपयांवरून 1,980 रुपयांपर्यंत पोहोचली. या वाढीमुळे व्यवसायिक क्षेत्रावर अतिरिक्त आर्थिक भार आला. अनेक व्यापाऱ्यांनी वाढत्या खर्चाबाबत चिंता व्यक्त केली. ग्राहकांनाही या किंमत वाढीचा परिणाम जाणवू लागला.
भविष्यात दर बदल शक्य
सध्या घरगुती एलपीजी गॅसच्या दरांमध्ये कोणताही बदल झालेला नाही. मात्र, भविष्यात हे दर वाढू किंवा कमी होऊ शकतात. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील किंमतींनुसार गॅस कंपन्या दरांमध्ये वेळोवेळी बदल करत असतात. त्यामुळे ग्राहकांनी नेहमी नवीन दरांची माहिती घेत राहणे आवश्यक आहे. एलपीजीच्या किमती सरकारच्या धोरणांवर आणि जागतिक इंधन बाजारावरही अवलंबून असतात. किंमती वाढल्यास ग्राहकांच्या बजेटवर परिणाम होऊ शकतो. म्हणूनच, कोणतेही नवे बदल कधी होणार याकडे लक्ष ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
व्यापार क्षेत्राला दिलासा
व्यावसायिक एलपीजी सिलिंडरच्या किमती कमी झाल्यामुळे हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स, कॅटरिंग व्यवसाय आणि खाद्यपदार्थ क्षेत्राला मोठा दिलासा मिळणार आहे. या व्यवसायांमध्ये गॅसचा वापर मोठ्या प्रमाणात होतो, त्यामुळे खर्चात थोडीशी बचतही महत्त्वाची ठरते. किंमतीत झालेली कपात ही या उद्योगांसाठी आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरणार आहे. विशेषतः लहान आणि मध्यम व्यवसायांना याचा मोठा फायदा होईल. स्वयंपाकाचा खर्च कमी झाल्याने त्यांचा नफा वाढू शकतो. यामुळे ग्राहकांनाही काही प्रमाणात स्वस्त दरात सेवा मिळण्याची शक्यता आहे.
गॅस दर ठरवण्याचे घटक
एलपीजी गॅसच्या किमती ठरवताना अनेक महत्त्वाचे घटक लक्षात घेतले जातात. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किमतीत होणारे चढ-उतार याचा मोठा परिणाम गॅसच्या दरांवर होतो. त्यासोबतच, डॉलरच्या तुलनेत रुपयाचे मूल्य कमी-जास्त होणेही महत्त्वाचे ठरते. गॅस वाहतुकीचा खर्च आणि वितरणातील इतर खर्च देखील दरांवर प्रभाव टाकतात. सरकारच्या कर आणि अनुदान धोरणानुसारही किमतीत बदल होऊ शकतो. या सर्व घटकांमध्ये सतत होणाऱ्या बदलांमुळे दर वेगवेगळ्या वेळेस कमी-जास्त होतात.
ग्राहकांनी नवीन दर तपासावेत
एलपीजी गॅस वापरणाऱ्या ग्राहकांनी आपल्या गॅस एजन्सीकडून अधिकृत दरांची माहिती घ्यावी. गॅस सिलिंडर खरेदी करताना त्याचे वजन योग्य आहे का आणि निर्धारित दरानुसार पैसे घेतले जात आहेत का, हे तपासणे गरजेचे आहे. सिलिंडर सुरक्षिततेच्या दृष्टीने नियमितपणे तपासणे आवश्यक आहे. जर गॅस गळती होत असेल, तर त्वरित एजन्सीला कळवावे. सिलिंडर हाताळताना काळजी घ्यावी आणि नियमांचे पालन करावे. गॅस वापरताना योग्य व्हेंटिलेशन असणे महत्त्वाचे आहे. घरातील सदस्यांनी गॅस सुरक्षिततेबाबत आवश्यक माहिती ठेवावी.
पुढील दरवाढ शक्य
1 जानेवारी 2025 पासून लागू झालेल्या नवीन दरांमुळे व्यावसायिक क्षेत्राला काहीसा दिलासा मिळाला आहे. मात्र, घरगुती ग्राहकांसाठी कोणतीही सवलत जाहीर करण्यात आलेली नाही. त्यामुळे सामान्य नागरिकांना अद्याप वाढलेल्या दरांचा सामना करावा लागत आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील स्थिती पाहता, भविष्यात दरांमध्ये आणखी चढ-उतार होऊ शकतात. याचा थेट परिणाम उद्योग आणि ग्राहक दोघांवरही होण्याची शक्यता आहे. सरकारने यावर कोणतेही ठोस निर्णय घेतलेले नाहीत. त्यामुळे पुढील काळात दरवाढीची भीती अद्याप कायम आहे.