Land Records 1880 आजच्या डिजिटल युगात जमीन खरेदी-विक्री करताना तिचा संपूर्ण इतिहास जाणून घेणे गरजेचे आहे. व्यवहार सुरक्षित राहण्यासाठी सातबारा उतारा आणि फेरफार नोंदी तपासणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. कोणतीही जमीन खरेदी करण्यापूर्वी तिच्या मालकी हक्काची खात्री करणे आवश्यक आहे. यामुळे भविष्यातील कायदेशीर अडचणी टाळता येतात. विक्रेता आणि खरेदीदार दोघांनीही हे दस्तऐवज नीट पाहणे त्यांच्या हिताचे ठरते. योग्य माहिती घेतल्याने फसवणुकीचा धोका कमी होतो आणि व्यवहार अधिक विश्वासार्ह होतो.
जमीन खरेदीपूर्वी महत्त्वाची माहिती
आधी सातबारा, फेरफार आणि खाते उतारे मिळवण्यासाठी तहसील कार्यालय किंवा भूमि अभिलेख विभागात जावे लागत असे. मात्र, महाराष्ट्र शासनाने ही प्रक्रिया आता पूर्णपणे ऑनलाईन केली आहे. त्यामुळे नागरिकांना घरबसल्या आवश्यक कागदपत्रे मिळवता येतात. या लेखात आपण जाणून घेऊया की 1880 पासूनचे सातबारा उतारे, फेरफार आणि खाते उतारे मोबाईलवर कसे पाहता येतील. यासाठी कोणत्या वेबसाईट किंवा अ‍ॅपचा वापर करावा लागेल, हेही समजून घेऊ. आता कोणत्याही सरकारी कार्यालयात न जाता, काही मिनिटांतच आवश्यक माहिती मिळवता येईल.
जमिनीच्या कागदपत्रांची महत्त्वाची माहिती
जमीन खरेदी-विक्री करण्यापूर्वी तिची कागदपत्रे नीट तपासणे आवश्यक आहे. यामध्ये सर्वात महत्त्वाचा दस्तऐवज म्हणजे सातबारा उतारा, ज्यामध्ये जमिनीचे क्षेत्रफळ, मालकी हक्क, पीक पद्धती आणि कर्जासंबंधी माहिती असते. तसेच, फेरफार नोंदी तपासल्याने मालकी हक्कातील बदल, विभाजन, वारसा हक्क आणि कर्जाची नोंद समजू शकते. खाते उताऱ्यामध्ये जमीन मालकाच्या नावावर असलेल्या सर्व जमिनींची माहिती असते. हे सर्व कागदपत्र तपासल्याने भविष्यातील वाद टाळता येतात.
डिजिटल ई-अभिलेख प्रकल्प
पूर्वी जमिनीशी संबंधित नोंदी मिळवण्यासाठी तहसील कार्यालय किंवा भूमि अभिलेख विभागात प्रत्यक्ष जावे लागायचे. यामुळे वेळ आणि पैशाचा खर्च वाढत असे. पण आता महाराष्ट्र शासनाने ई-अभिलेख प्रकल्पाच्या माध्यमातून सुमारे 30 कोटी जुने अभिलेख डिजिटल केले आहेत. यामुळे नागरिकांना घरबसल्या ऑनलाईन माहिती मिळवणे सोपे झाले आहे. कोणत्याही सरकारी कार्यालयात न जाता आवश्यक कागदपत्रे डाउनलोड करता येतात. यामुळे प्रक्रियेत पारदर्शकता वाढली असून लोकांचा वेळही वाचत आहे.
ऑनलाईन प्रक्रिया
ऑनलाईन सातबारा आणि फेरफार पाहण्यासाठी तुमच्याकडे स्मार्टफोन, लॅपटॉप किंवा संगणक आणि इंटरनेट कनेक्शन असणे आवश्यक आहे. यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या भूमी अभिलेख विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या. वेबसाईट उघडल्यानंतर नवीन वापरकर्ता असल्यास, तुम्हाला नोंदणी करावी लागेल. यामध्ये तुमचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आणि पासवर्ड टाकून खाते तयार करा. नोंदणी झाल्यानंतर मोबाईलवर OTP येईल, तो टाकून खातं सक्रिय करा. त्यानंतर, युजरनेम आणि पासवर्ड किंवा मोबाईल नंबरद्वारे लॉगिन करा.
दस्तऐवज डाउनलोड
जुने दस्तऐवज पाहण्यासाठी काही शुल्क भरावे लागते, त्यामुळे तुमचे खाते रिचार्ज करणे गरजेचे आहे. तुम्ही “वॉलेट रिचार्ज” पर्यायावर क्लिक करून डेबिट/क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग किंवा UPI च्या मदतीने पेमेंट करू शकता. रिचार्ज केल्यानंतर, तुम्ही सहजपणे हवे ते दस्तऐवज पाहू शकता. लॉगिन केल्यानंतर, सातबारा उतारा, फेरफार नोंद, खाते उतारा, गाव नमुना क्रमांक ८अ आणि इतर महत्त्वाचे रेकॉर्ड निवडता येतील. त्यानंतर, ड्रॉपडाऊन मेनूमधून संबंधित जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडा. एकदा सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, निवडलेला दस्तऐवज पाहण्यासाठी तो डाउनलोड किंवा प्रिंट करता येईल.
दस्तऐवज मिळवण्यासाठी शुल्क
जुने दस्तऐवज पाहण्यासाठी सरकार काही प्रमाणात शुल्क आकारते. हे शुल्क दस्तऐवजाच्या प्रकारावर आणि ते किती जुने आहे यावर अवलंबून असते. साधारणतः हे शुल्क 20 रुपये ते 100 रुपये पर्यंत असू शकते. काही महत्त्वाचे किंवा फार जुने दस्तऐवज पाहण्यासाठी अधिक शुल्क लागू शकते. शुल्काची रक्कम वेगवेगळ्या विभागांनुसार बदलू शकते. काही ठिकाणी ऑनलाइन प्रवेश मिळत असल्यास त्यासाठीही वेगळे शुल्क लागू शकते. त्यामुळे दस्तऐवज पाहण्यापूर्वी संबंधित कार्यालयात चौकशी करणे योग्य ठरेल.
कागदपत्र शोधताना आवश्यक माहिती
गाव, तालुका, जिल्हा आणि गट क्रमांक किंवा सर्वे क्रमांक अचूक भरावा, अन्यथा आवश्यक दस्तऐवज मिळणार नाहीत. इंटरनेट कनेक्शन स्थिर असल्याची खात्री करा, कारण कागदपत्रे लोड होण्यासाठी काही वेळ लागू शकतो. नोंदणी करताना तुमचा युजरनेम आणि पासवर्ड सुरक्षित ठिकाणी जतन करा, जेणेकरून भविष्यात अडचण येणार नाही. कधी कधी सिस्टम अपडेट होत असते, त्यामुळे अशा वेळी थोडा वेळ वाट पाहून पुन्हा प्रयत्न करावा. काही समस्या आल्यास, अधिक माहितीसाठी वेबसाईटवर दिलेल्या हेल्पलाईन क्रमांकावर संपर्क साधा.
कागदपत्रे सुरक्षित
ऑनलाईन प्रणालीमुळे तहसील कार्यालयात जाण्याची आणि रांगेत उभे राहण्याची गरज उरत नाही, त्यामुळे वेळ वाचतो. डिजिटल सुविधांमुळे सर्व माहिती पारदर्शकपणे उपलब्ध होत असल्याने कोणत्याही प्रकारचा संभ्रम राहात नाही. यामुळे नागरिकांना घरबसल्या आणि सोयीस्कर वेळेत आवश्यक माहिती मिळू शकते. जमिनीचा संपूर्ण इतिहास ऑनलाईन पाहता येत असल्याने योग्य निर्णय घेणे सोपे होते. कागदपत्रे डिजिटल स्वरूपात सुरक्षित राहतात, त्यामुळे हरवण्याची किंवा खराब होण्याची भीती राहत नाही. ही सुविधा कुठूनही आणि कधीही वापरता येऊ शकते.
नागरिकांसाठी उपयुक्त सुविधा
Also Read:
बँकेच्या नियमात मोठा बदल आजपासून सेविंग खात्यात एवढीच रक्कम ठेवता येणार Bank new rules april
महाराष्ट्र शासनाच्या ई-अभिलेख उपक्रमामुळे जमिनीशी संबंधित कागदपत्रे ऑनलाईन पाहणे आता खूप सोपे झाले आहे. 1880 पासूनचे सातबारा, फेरफार आणि खाते उतारे घरबसल्या मोबाईल किंवा संगणकावर पाहता येतात. या सुविधेमुळे नागरिकांचा वेळ आणि पैसे दोन्ही वाचतात. जमीन व्यवहार अधिक पारदर्शक आणि सुरक्षित झाले आहेत. जमीन खरेदी-विक्री करण्यापूर्वी ऑनलाईन कागदपत्रे तपासून घेणे फायदेशीर ठरते. यामुळे फसवणूक टाळता येते आणि व्यवहार अधिक विश्वासार्ह होतो.