Vayoshree Yojana महाराष्ट्रातील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी सुरू केलेली ‘मुख्यमंत्री वयोश्री योजना’ मोठ्या प्रमाणावर लोकप्रिय होत आहे. ही योजना ५ फेब्रुवारी २०२४ रोजी सुरू झाली आणि अल्पावधीतच अनेक ज्येष्ठ नागरिकांना फायदा झाला. या उपक्रमामुळे वृद्धांना आवश्यक सुविधा आणि मदत मिळू लागली आहे. राज्यभरात या योजनेचा वेगाने विस्तार होत असून ज्येष्ठ नागरिकांचे जीवन सुलभ करण्यावर भर दिला जात आहे. या योजनेमुळे अनेक वृद्धांना आधार मिळत असून त्यांचा जीवनमान उंचावत आहे.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजना
समाज कल्याण विभागाच्या अहवालानुसार, ६५ वर्षांवरील नागरिकांना या योजनेअंतर्गत दरवर्षी ३,००० रुपये एकरकमी सहाय्य दिले जाते. मात्र ही योजना फक्त आर्थिक मदतीपुरती मर्यादित नाही. ज्येष्ठ नागरिकांचे संपूर्ण कल्याण साधण्यासाठी विविध उपक्रम यात समाविष्ट आहेत. आरोग्य सेवा, सामाजिक सुरक्षा आणि इतर आवश्यक सुविधांचा देखील यात समावेश आहे. यामुळे त्यांना आर्थिक आधार मिळण्यासोबतच चांगल्या सुविधा आणि सुरक्षितता मिळते.
वैद्यकीय उपकरणांची मदत
या योजनेअंतर्गत अपंग आणि ज्येष्ठ नागरिकांना आवश्यक वैद्यकीय उपकरणांसाठी आर्थिक मदत दिली जाईल. अपंग ज्येष्ठांसाठी व्हीलचेअर, हृदयविकार व दमा असलेल्या रुग्णांसाठी ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर, तसेच पाठीच्या समस्यांसाठी स्पायनल ब्रेस यांसारख्या सहाय्यक साधनांचा समावेश आहे. दृष्टीदोष असलेल्या ज्येष्ठांना विशेष दृष्टी उपकरणे मिळणार आहेत. श्रवणदोष असलेल्या नागरिकांसाठी श्रवणयंत्रे उपलब्ध करून देण्यात येणार आहेत. गरजू नागरिकांना या सुविधांचा लाभ घेता येईल.
आत्मनिर्भरता आणि सुरक्षितता
ज्येष्ठ नागरिकांना आत्मनिर्भर बनवून सन्मानाने जगता यावे, हा या योजनेचा मुख्य हेतू आहे, असे समाज कल्याण विभागाचे प्रधान सचिव राजेश कुमार यांनी सांगितले. त्यांच्या मते, या योजनेमुळे ज्येष्ठांना आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षितता मिळेल. ते पुढे म्हणाले की, रोज मोठ्या संख्येने अर्ज येत आहेत, यावरूनच योजना लोकांसाठी किती उपयुक्त आहे हे स्पष्ट होते. लोकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद आहे. ही योजना वृद्धांसाठी आधार ठरणार असून, त्यांना दुसऱ्यांवर अवलंबून राहावे लागणार नाही.
पात्रता अटी
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही ठराविक अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे. अर्जदाराचे वय किमान ६५ वर्षे असावे आणि त्यांचे वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न १ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे. अर्जदार किंवा त्यांच्या जोडीदाराच्या नावावर कोणतीही स्थावर मालमत्ता असू नये. तसेच, त्यांना कोणत्याही प्रकारची नियमित पेन्शन मिळत नसावी. या निकषांची पूर्तता झाल्यासच अर्जदार योजनेसाठी पात्र ठरू शकतो. योजना गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ वृद्ध नागरिकांसाठी आहे.
अर्ज प्रक्रिया
समाज कल्याण विभागाचे उपसचिव श्रीकांत पाटील यांनी सांगितले की, अर्ज प्रक्रिया सोपी करण्यासाठी आम्ही विशेष प्रयत्न केले आहेत. मात्र, काही ज्येष्ठ नागरिकांना आवश्यक कागदपत्रे जमा करताना अडचणी येत आहेत. त्यांची गैरसोय टाळण्यासाठी आम्ही प्रत्येक तालुक्यात मदत केंद्रे सुरू केली आहेत. या केंद्रांमध्ये अर्ज भरताना आवश्यक मार्गदर्शन दिले जात आहे. ज्येष्ठ नागरिकांना कुठलीही अडचण येऊ नये यासाठी आमचे कर्मचारी तत्पर आहेत. या सेवेमुळे नागरिकांना योजनेचा लाभ घेता येईल.
आवश्यक कागदपत्रे
अर्जदाराने काही महत्त्वाचे कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे. यामध्ये आधार कार्ड (मोबाईल नंबर लिंक असलेले), जन्म प्रमाणपत्र, रेशन कार्ड, वार्षिक उत्पन्नाचा दाखला आणि बँक खात्याचा तपशील आवश्यक आहे. तसेच, रहिवासी असल्याचा पुरावा आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ओळखपत्र देखील द्यावे लागेल. जर अर्जदार विधवा असेल, तर पतीच्या मृत्यूचा दाखला द्यावा लागेल. अपंगत्व असलेल्या व्यक्तींनी वैद्यकीय प्रमाणपत्र जोडावे. ही सर्व कागदपत्रे अनिवार्य आहेत.
भविष्यातील योजना
समाज कल्याण विभागाने पुढील वर्षासाठी एक महत्त्वाचा प्रस्ताव मांडला आहे. या प्रस्तावात ज्येष्ठ नागरिकांसाठी अधिक सुविधा उपलब्ध करून देण्याची योजना आहे. त्याअंतर्गत मोफत आरोग्य तपासणी शिबिरे आयोजित केली जाणार आहेत. तसेच, त्यांच्यासाठी विशेष मनोरंजन केंद्रे सुरू करण्याचा विचार आहे. याशिवाय, त्यांना उपयुक्त ठरणाऱ्या कौशल्य विकास कार्यक्रमांवरही भर दिला जाणार आहे. या उपक्रमांमुळे ज्येष्ठ नागरिकांचे जीवन अधिक आनंददायक होईल.
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांचे वक्तव्य
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे म्हणाले की, ज्येष्ठ नागरिक हे आपल्या समाजाचे महत्त्वाचे आधारस्तंभ आहेत. त्यांचा अनुभव आणि शहाणपण पुढच्या पिढीपर्यंत पोहोचणे आवश्यक आहे. त्यांच्या योगदानाचा सन्मान करण्यासाठी आणि त्यांच्यापासून नव्या पिढीने शिकावे यासाठी आम्ही नवे उपक्रम राबवत आहोत. समाजाच्या विकासात त्यांचे मार्गदर्शन उपयोगी पडेल. त्यामुळे ज्येष्ठ नागरिकांसाठी अधिक चांगल्या संधी निर्माण करण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. वेगवेगळे उपक्रम हाती घेत आहोत.
अधिक माहिती
नागरिक या योजनेची अधिक माहिती मिळवण्यासाठी आपल्या जवळच्या समाज कल्याण कार्यालयात जाऊन संपर्क साधू शकतात. तसेच, अधिकृत वेबसाईटवर भेट देऊन संपूर्ण तपशील पाहू शकतात. या योजनेसाठी ऑनलाईन अर्ज करण्याची सुविधा उपलब्ध आहे, त्यामुळे घरबसल्या अर्ज करणे सोपे झाले आहे. अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रांची माहिती देखील वेबसाईटवर दिली आहे. लाभार्थ्यांनी अर्ज करण्यापूर्वी सर्व अटी व शर्ती काळजीपूर्वक वाचाव्यात.
सामाजिक विकासातील योगदान
महाराष्ट्रातील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही योजना एक सकारात्मक पाऊल आहे. त्यांचं आरोग्य आणि जीवनमान सुधारण्यासाठी हा उपक्रम महत्त्वाचा ठरेल. सरकारच्या या प्रयत्नामुळे ज्येष्ठ नागरिकांना अधिक सुरक्षित आणि सुसंस्कृत जीवन मिळू शकतं. समाजातील मोठ्या पिढीच्या कल्याणासाठी अशी योजना असणे गरजेचे आहे. त्यांच्या आरोग्याची आणि सुखसुविधांची काळजी घेणं ही समाजाची जबाबदारी आहे. ही योजना महाराष्ट्राच्या सामाजिक विकासात मोठा टप्पा ठरणार आहे.